Karadeniz’deki Fırtına ve Askeri Yunusların Durumu
Geçtiğimiz hafta Karadeniz’i etkisi altına alan güçlü bir fırtına, kıyı boyunca ciddi hasarlara yol açtı. Bu fırtınanın acımasız etkileri arasında, Rus donanmasının askeri yunuslarını barındırdığı Kırım’daki Sivastopol limanı da yer aldı. Şu an için, bu hayvanların kafeslerinde kalıp kalmadıkları ya da kaçma girişiminde bulunup bulunmadıkları belirsizliğini koruyor. Ancak, bilinen bir gerçek var ki, yunusların tutulduğu kafesler ağır bir şekilde hasar gördü.
Söz konusu durum, gazeteci H. I. Sutton tarafından yakın tarihli uydu görüntülerinin incelenmesi sonucu tespit edildi. Sutton, 26-27 Kasım tarihlerinde meydana gelen büyük fırtınanın Kırım’ı vurduğunu ve Sivastopol limanındaki yunus kafeslerinin %100 oranında hasar gördüğünü iddia ediyor. Bu iddia, Sutton’ın Twitter hesabında paylaştığı bir gönderiyle de destekleniyor: Twitter Gönderisi.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sırasında, eğitilmiş askeri yunusların kullanıldığına dair bir süredir şüpheler vardı. Hatta Nisan 2022’de ABD Donanma Enstitüsü (USNI), bu hayvanların Rusya’nın Karadeniz’deki deniz üssünün korunmasında kritik bir rol oynadığını öne sürmüştü. Geçtiğimiz Şubat ayında, Sivastopol limanının girişine iki yunus kafesi kuruldu. Üstteki Rus gemileri, Ukrayna füzelerinin menzilinin dışında kalabilir; ancak sualtı saldırılarıyla sabote edilme ihtimalleri bulunuyor. Bu nedenle, yunusların limandaki varlığının da bu tür savunma amaçlı olduğu düşünülüyor.
SSCB’nin dağılmasının ardından, Soğuk Savaş döneminde eğitilen yunuslar Ukrayna ordusu tarafından kullanıma alındı. Ancak Rusya, 2014 yılında Kırım’ı ilhak ettiğinde bu yunusları yeniden kontrolü altına aldı. Ukraynalı kaynaklara göre, Rusya bu programı genişletmeye çalışsa da, “deniz askerlerinden” bazıları bu durumu kabul etmeyerek açlık grevine başladılar ve bu süreçte yaşamlarını yitirdiler.
Öte yandan, Rusya bu sualtı savunma yönteminde yalnız değil. Birçok donanma, gemilerini ve üslerini korumanın yanı sıra, deniz tabanındaki nesneleri çıkarmak ve mayınların yerini tespit etmek gibi özel görevler için eğitimli yunuslar ve balinalar kullanıyor. Rus donanmasının askeri faaliyetlerinde beluga balinalarını da kullandığı biliniyor. 2019 yılında Norveç sularında üzerinde “St. Petersburg Ekipmanı” yazılı bir casus beluga görüldü. Norveçli biyologlar, kafesinden kaçmış olabileceğine inandıkları bu balinaya Hvaldimir adını verdiler. Hvaldimir, o günden bu yana İsveç çevresindeki suları keşfederken sıkça gözlemleniyor.
