Zorlu çalışma ortamları, tatmin edici ve anlamlı bir kariyer inşa etmeyi elbette zorlaştırabilir. Ancak bu, imkansız değildir. Kariyer uzmanları ve araştırmacılar, işimizden gerçekten memnun olmamızı sağlayan unsurları şu şekilde sıralıyor:
İçindekiler
- 1. İşlerin nasıl yapıldığı üzerinde daha fazla kontrole sahip olmak
- 2. İş – yaşam sınırlarına değer verilmesi
- 3. Deneme ve hata yapma özgürlüğü
- 4. Güvenilebilecek iş arkadaşları bulunması
- 5. Geri bildirimlerin önemi
- 6. İşi ilgi çekici tutan değişken görevler
- 7. Kendini değerli hissetmek
1. İşlerin Nasıl Yapıldığı Üzerinde Daha Fazla Kontrole Sahip Olmak
Çoğumuzun işten en çok istediği şey, özerklik ve kontrol duygusudur. 2016 yılında Personality and Social Psychology Bulletin dergisinde yayımlanan bir araştırma, 2.000’den fazla katılımcının verilerini inceleyerek insanların en çok arzuladığı gücün, başkalarına ne yapacaklarını söyleyen bir patron olma isteği değil, günlerinin nasıl geçtiği konusunda daha fazla özerklik sağlama yeteneği olduğunu ortaya koymuştur. Elbette, işyerinde özerklik elde etmek, çalıştığınız yerin doğasına ve kimin için çalıştığınıza bağlı olarak bazen zor olabilir. Michigan Eyalet Üniversitesi’nde iş doyumu üzerine çalışan psikoloji profesörü Kevin Hoff, profesyonellerin daha fazla özerklik için müzakere edebileceğini, ancak bunun bir yöneticiye olan güvene bağlı olabileceğini belirtmektedir.
2. İş – Yaşam Sınırlarına Değer Verilmesi
Özerkliğe öncelik vermek gibi, esneklik de sadece hoş bir değer olmaktan öte, kişinin kariyerini kontrol altında tutması ve tatmin olabilmesi için kritik bir gerekliliktir. Bu kontrol duygusunun bir kısmı, iş – yaşam sınırlarını belirlemek ve bunlara saygı göstermek anlamına gelir. Kariyer koçu Jasmine Escalera, daha fazla esnekliğe ihtiyaç duyduğunuzda, bunu gerçekten yapmak istediğiniz şeyle ilişkilendirmenin önemli olduğunu vurguladı: “Bazen ‘Daha fazla esneklik istiyorum’ diyeceğiz ama bunun arkasında bir amacımız yok.” Esnekliğe ulaşmada başarılı olan kişiler, ekiplerine bu konunun bir öncelik olduğunu bildirebilirler. Escalera, “Bu, iş içinde ve dışında istediklerinize uygun bir hayat inşa etmek için gereklidir.” diyor.
3. Deneme ve Hata Yapma Özgürlüğü
İş yerinde sürekli endişe içinde olmak, tatmin olmanın önündeki en büyük engellerden biridir. Yönetim araştırmacısı Amy Edmondson, “Yüzlerce lidere koçluk yapma, binlercesini daha eğitme ve kendim de bir insan yöneticisi olma deneyimime dayanarak, profesyonellerin işyerinde gerçek benlikleri olmaları için psikolojik güvenliği besleyen bir çalışma ortamına sahip olduğuna inanıyorum. Yaratıcı olmak, denemek, hata yapmak ve bu hatalardan utanmadan, sıkılmadan veya cezalandırılmadan ders alabilme becerisine sahip olmak, kendimizi adadığımız işte tatmin olmak için çok önemlidir.” diyerek bu özgürlüğün önemini vurgulamaktadır.
4. Güvenilebilecek İş Arkadaşları Bulunması
Bir toplantı sırasında güvenebileceğiniz birine sahip olmak, iş gününüzü nasıl geçirdiğinizi büyük ölçüde etkileyebilir. Hoff, “Takımınızda gerçekten net bir şekilde yer aldığını bildiğiniz bir kişi varsa ve birbirinizi anlıyorsanız, bu durum işinizden duyduğunuz memnuniyeti artırabilir.” diyor. Araştırmalar da bu durumu destekliyor. ABD’de 195.600’den fazla çalışanla yapılan bir Gallup anketi, iş yerinde en iyi arkadaşları olduğunu belirten profesyonellerin, aynı zamanda işlerine en bağlı kesim olduğunu ortaya koymuştur.
5. Geri Bildirimlerin Önemi
Hoff, örgütsel psikologlar Richard Hackman ve Greg Oldham tarafından geliştirilen iş özellikleri teorisine atıfta bulunarak, iş tatmininin güçlü belirleyicilerinden birinin işten geri bildirim alıp almadığınız olduğunu belirtmektedir. Bazı açılardan, iş geri bildirimi almak, görevlerinizin bir anlamı olduğunu hissetmek gibi diğer memnuniyet faktörlerini etkileyebilir. Hoff, “Üstünüzden iyi bir iş çıkardığınızı duymak, yaptığınız şeyi neden yaptığınız ve bunu nasıl daha iyi yapabileceğiniz konusundaki belirsizliğin bir kısmını ortadan kaldırıyor.” diyor.
6. İşi İlgi Çekici Tutan Değişken Görevler
Hackman ve Oldham’ın teorisine göre, görevlerin değişkenliği ve monotonluktan uzak olması, çalışanların tatmin olma olasılığını artırır. Sabit bir ritimde çalışmak bazıları için tatmin edici olabilir; ancak çoğu insan yeni şeyler öğrenmek, becerilerini geliştirmek ve profesyonel olarak büyümek için rollerini genişletmek ister. Statükonun aynı kalması, kariyer gelişimi için daha az fırsat sunabilir.
7. Kendini Değerli Hissetmek
Kariyer tatmininin temel unsurlarından biri, ne istediğinizi düzenli olarak gözden geçirmektir. Escalera, “Doyumu veya kariyerinizde sizin için tatminin ne anlama geldiğini bulmayı düşündüğümüzde, önce ‘Peki, sahip olduğum hayatı temel alarak bugün bunun benim için anlamı nedir?’ diye soruyoruz ve kariyerlerimizde büyüdükçe bunu yeniden gözden geçirmeye izin veriyoruz.” diyor. Diğer bir deyişle, işinizden memnun olmak, neye değer verdiğinizi sorgulamak ve zamanla değişen yanıtlarınıza açık olmak demektir. Escalera, “Kendimi değerli hissetmiyorum diyen birçok insan var. Onlara ‘Peki değer sizin için ne ifade ediyor?’ diye sorulduğunda, çoğu durumda bir tanım veremiyorlar.” diyor. Kariyerinizin direksiyonunda olmak, başkalarının sizin için en iyi olacağını düşündükleri şeyler yerine, kendi isteklerinizi dinlemekle gelişir. Bir sonraki işinizde en çok neyin öncelik taşıdığını bilmek, sizi tatmin edecek bir kariyer yolunu daha da yakınlaştırır.
