Mars’ta Yeni Bir Yanardağ Keşfi
Mars’ın Tharsis platosunda dev bir yanardağ keşfedildi ve bu, bölgedeki bilinen dördüncü yanardağ olma özelliğini taşıyor. Yaklaşık 9.022 metre yüksekliğiyle dikkat çeken bu yanardağ, ağır bir aşınma sürecinden geçmiş olmasına rağmen, Tharsis bölgesinin görüntülerine dahil olmasına karşın şimdiye kadar hiç gözlemlenmemişti.
Bu önemli keşif, Teksas’ta düzenlenen 55. Ay ve Gezegen Bilimi Konferansı’nda duyuruldu. Geçici olarak Noctis Mons olarak adlandırılan bu dev yanardağın, Noctis Labyrinthus’un karmaşık jeolojik yapısına uygun olduğu belirtildi. Yanardağın keşfi, NASA’nın Viking yörünge araçları, Mars Keşif Yörünge Aracı ve ESA’nın Mars Express yörünge aracı gibi bir dizi Mars yörünge aracından elde edilen verilerle gerçekleştirildi.
SETI Enstitüsü’nde gezegen bilimci olan ve bu çalışmanın baş yazarı Pascal Lee, konu hakkında yaptığı açıklamada, “Bu, Mars’ın zaman içindeki evrimini incelemek için, iç yapısının farklı kısımlarını gözlemlemek, örnek almak ve tarihlendirmek üzere keşif yapabileceğiniz, araç sürebileceğiniz veya uçabileceğiniz kadar derin aşınmış eski ve uzun ömürlü bir yanardağ” ifadelerini kullandı. Lee, ayrıca “Yanardağ, ısının su ve buzla etkileşimi konusunda uzun bir geçmişe sahip olduğu için astrobiyoloji ve yaşam belirtileri arayışımız açısından önemli bir nokta oluşturuyor.” dedi.
Yanardağ, Mars’taki devasa kanyon sistemi Valles Marineris’in batı ucundaki bir konumda yer alıyor. Basın açıklamasına göre yanardağ, “Mars’ın ekvatoru yakınında açıkça gizlenmiş” durumda. Araştırma ekibi, yanardağın katmanlı lav, buz ve piroklastik malzemelerden oluşan bir kalkan yapısına sahip olduğuna inanıyor. Yanardağda meydana gelen faylar ve çatlaklar, lavın yükselmesine, termal erozyona ve sonuç olarak yanardağın bazı kısımlarının çökmesine neden oldu.
Yeni keşfedilen yanardağ, yükseklik açısından Dünya’daki Everest Dağı’ndan (8.839 metre) sadece biraz daha büyük. Ancak, Mars’taki devasa Olympus Mons yanardağı ile karşılaştırıldığında (25,75 kilometre yüksekliğinde ve Arizona eyaletinin büyüklüğünde), gölgede kalıyor. Ekip, geçtiğimiz yıl jeolojik olarak genç bir bölgede kalıntı bir buzul keşfetti ve bu durum, soğuk, kurak ve genel olarak misafirperver olmayan bir dünyada gelecekteki insan yerleşimi için umut verici bir işaret olarak değerlendirildi. Bu bulgu, geçen yılki Ay ve Gezegen Bilimi konferansında duyurulmuştu.
Lee, daha fazla araştırmanın ardından “Devasa ve derin aşınmış bir yanardağ keşfettiğimizi fark ettik.” dedi ve ekledi: “Son olarak, Mars’ın nispeten sıcak bir ekvator bölgesinde buzul buzunun hala yüzeye yakın bir yerde korunması, bu alanı robotik ve insanlı keşifler için son derece çekici kılıyor.”
Mars yüzeyinin yakınında korunan bir buzul varlığı, insan yerleşimi için ilgi çekici bir alan yaratıyor. Eğer insanlık, diğer gezegenlere (belki de Güneş Sistemi’nin dışına) keşif gezileri düzenlemek ve bu gezegenlerde yerleşim kurmak istiyorsa, Mars’ta yiyecek, su ve hatta hava üretimi gibi sorunların çözülmesi kritik bir öneme sahip olacak. Bilim insanlarının gözlemlerine göre, Mars’taki yanardağlarda Dünya’daki devasa patlamaların yaşanmadığı görülüyor. Ancak gezegen, sismik açıdan aktifliğini sürdürüyor. Örneğin, 2022 yılında, görev süresi sona eren InSight iniş aracı, sismik verilerde potansiyel magma işaretleri tespit etti.
