Uzay Çöpleri ve Dünya’nın Manyetik Alanı Üzerine Yeni Uyarılar
Dünya’nın yörüngesi, uzaya gönderdiğimiz her yeni roketle birlikte giderek daha fazla uzay çöpüyle dolmakta. Bu durum, uzay araştırmaları ve iletişim için büyük bir sorun teşkil ediyor. Uzmanlar, uzay çöplerinin Dünya’ya geri düşmesi için çeşitli çözümler üzerinde çalışma yürütmekte. Ancak, yeni yayınlanan tartışmalı bir makale, düşen uzay çöplerinin aslında Dünya’nın manyetik alanını zayıflatabileceği konusunda endişeler dile getiriyor.
arXiv veri tabanında yer alan bu makale henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş olsa da, yazarları geçtiğimiz günlerde LiveScience’a verdikleri bir röportajda, ticari uyduların, özellikle de Starlink gibi “mega uyduların” kontrolsüz yayılmasının Dünya’nın manyetik alanını yarıya indirebileceğini iddia ediyor. Eğer bu gerçekleşirse, atmosferik sıyrılma ve diğer uydu felaketleri gibi ciddi sorunlarla karşılaşabileceğimizi belirtiyorlar.
Tüm bu sorunların temelinde, uyduların Dünya’ya geri düşerken metalin buharlaşması yatıyor. Atmosfere yeniden giriş sırasında uyduların yanması zaten bilinen bir durumdur ve bu durumun Dünya üzerindeki etkilerine dair daha önce birçok uyarı yapılmıştır. Uzmanlar, uzay araçlarının atmosferde yeniden giriş sırasında yanmasının, kutupsal stratosferik bulutların oluşmasına yol açabileceği ve bunun da ozon tabakasına zarar verebileceği konusunda sıkça uyarılarda bulunmuştu. Bu da gezegenimizi Güneş’ten gelen zararlı güneş radyasyonuna karşı daha savunmasız hale getiriyor, bu durum da oldukça endişe verici.
Ancak, bu yeni makale, düşen uzay çöplerine karşı verilen mücadelede durumu bir adım öteye taşıyor. Elbette herkes bu yeni argüman konusunda aynı fikirde değil. Ancak, bu makale bir noktada cevaplamamız gereken bazı ilginç soruları gündeme getiriyor. Bu sorulardan en önemlisi, düşen uzay çöplerinin geride bıraktığı tozun ne olacağıdır.
Yazar, bu tozun iyonosferin üst kısımlarına yerleşebileceğini ve burada gezegenimizin etrafında bir “iletken ağ” oluşturabileceğini savunuyor. Bu ağ, manyetosferin altında kalmasına neden olarak, gezegenimizin manyetosferini zayıflatabilir. Böyle bir durum, uyduları ve gelecekteki uzay istasyonlarını, şu anda maruz kaldıklarından çok daha fazla güneş radyasyonuna maruz bırakabilir. Bu da çeşitli başka sorunlara yol açma potansiyeline sahip.
Makalede belirtilen bir diğer endişe ise, manyetosferin küçülmemesi durumunda bile, düşen uzay çöplerinin yarattığı tozun, uzay araçlarındaki elektronik cihazlarda sorunlara neden olabileceğidir. Daha önce bahsettiğimiz atmosferik sıyrılma, makalenin öne sürdüğü en kötü senaryolardan biridir; bu senaryoda, Merkür ve Mars gibi diğer gezegenlerde gözlemlendiği düşünülen, radyasyonun atmosferin dış katmanlarını aşındırması söz konusu.
Ancak, daha önce de vurguladığımız gibi, düşen uzay çöplerinin yaratabileceği tehlike konusunda herkes ikna olmuş değil. LiveScience’a konuşan bir uzman, makalede bahsedilen iletken bir kabuğun oluşma ihtimalinin son derece düşük olduğunu belirtiyor. Ayrıca, makalede öne sürülen senaryoların ve bilgilerin oldukça basitleştirilmiş olduğunu ve bu nedenle gerçekte doğru olma ihtimalinin düşük olduğunu vurguluyor.
