Katil Balinaların Gizemli Davranışları
İnsanlar olarak, diğer hayvanların davranışlarını anlamak her zaman kolay olmuyor. Uzun yıllardır, Kuzeybatı Pasifik’teki katil balinaların yunuslara saldırdığı ve hatta onları öldürdüğü gözlemleniyor. Ancak ilginç bir şekilde, bu avcılar kurbanlarını yemiyorlar. Bu durum, bu davranışın ardındaki nedenleri anlama konusunda bir muamma yaratıyor.
Güney Yerlisi Orkalar olarak bilinen bu katil balinalar, Kuzeybatı Pasifik’te yaşayan, genetik ve kültürel olarak farklı bir orka popülasyonunu temsil ediyor. Yaklaşık 75 bireyden oluşan bu grup, üç sürüye dağılmış durumda ve nesli tükenmekte olan bir tür olarak kabul ediliyor. Bu orkaların yaşamları, nesli tükenmekte olan chinook somonlarıyla yakından bağlantılı. Somonlar yok olursa, bu orkalar da yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacaklar. Ancak, somonları tercih eden bu balinaların, diğer küçük deniz memelilerine saldırdığı ve onları yemeden öldürdüğü bilinmektedir.
Uluslararası bir araştırma ekibi, bu olağandışı davranışı daha iyi anlamak amacıyla Britanya Kolumbiyası ve ABD’nin Washington eyaletindeki Salish Denizi’nde, güney orkaları ile liman yunusları (musur) arasında 60 yıldan fazla süredir kaydedilen etkileşimleri inceledi. Bu saldırılar uzun yıllardır gözlemleniyor; ancak bu davranışın orka popülasyonu arasında giderek daha sık hale geldiği ve yayıldığı dikkat çekiyor.
UC Davis Veterinerlik Okulu’ndan Sarah Teman, “Katil balinalar son derece karmaşık ve zeki hayvanlardır” diyor ve devam ediyor: “Liman yunuslarına yönelik taciz davranışlarının nesiller boyunca ve sosyal gruplar arasında aktarıldığını bulduk. Bu durum, katil balina kültürünün muazzam bir örneğini oluşturuyor. Ancak, Güney Yerlisi katil balinaların yunusları yemeye başlamasını beklemiyoruz. Somon yeme kültürü, Güney Yerlisi toplumunun derinliklerine işlemiş durumda. Bu balinaların hayatta kalabilmesi için sağlıklı somon popülasyonlarına ihtiyacı var.”
Wild Orca’dan Deborah Giles, “Bana sıklıkla Güney Yerlilerinin neden bunun yerine fok ya da liman yunusu yemediği soruluyor” diyor ve ekliyor: “Bunun nedeni, her ne kadar iki popülasyon aynı sularda yaşıyor olsa da, balık yiyen katil balinaların, deniz memelilerini yiyen orkalardan tamamen farklı bir ekolojiye ve kültüre sahip olmalarıdır. Bu nedenle, liman yunusları ile olan etkileşimlerinin farklı bir amaca hizmet ettiğini söyleyebiliriz, ancak bu amaç şu ana kadar sadece spekülasyon olmaktan öteye gitmiyor.”
Bir Sosyal Oyun Olarak Saldırılar
Giles ve meslektaşlarının çalışmasına göre, orkalar, liman yunuslarına saldırmayı bir tür sosyal oyun olarak gerçekleştiriyor olabilirler. Diğer zeki canlılarda olduğu gibi, oyun önemli bir bağlanma davranışıdır. Bu büyük hayvanların, sosyal uyumu güçlendirmenin bir yolu olarak daha küçük memelilere saldırması muhtemeldir. Ayrıca, bu davranış, orkaların somon avlamak için ekip çalışması ve koordinasyon becerilerini geliştirdiği bir avlanma pratiğini temsil edebilir. Bu durumda, yunuslar, yırtıcı tekniklerin uygulanabileceği “hareketli hedefler” olarak işlev görüyor olabilir. Ne yazık ki, bu türlerde oyun ve avlanma arasındaki farkı belirlemek oldukça zor.
Son olarak, bu davranış, orkaların küçük liman yunuslarını daha zayıf veya hasta olarak görmeleri ve bu nedenle de bakım ihtiyacı olan “yanlış annelik” durumunun bir örneği olabilir. Dişi orkaların, ölen yavrularının cesetlerini benzer şekillerde taşıdığı bilinmektedir. Giles, “Bilim insanları tarafından ‘yerinden edilmiş epimeletik davranış’ olarak adlandırılan yanlış annelik davranışı, yavrulara bakma konusundaki sınırlı fırsatlardan kaynaklanıyor olabilir” diye açıklıyor ve ekliyor: “Araştırmamız, yetersiz beslenme nedeniyle, Güney Yerlisi katil balina gebeliklerinin yaklaşık %70’inin düşükle veya yavruların doğumdan hemen sonra ölmesiyle sonuçlandığını gösterdi.”
Bu araştırma, bölgedeki somon popülasyonlarının yanı sıra orkaların tüm avlanma alanının korunması ihtiyacını vurguluyor. Somon balığının geleceğine yönelik tehdit, sadece tek bir türü değil, tüm ekosistemi tehdit ediyor. Araştırma, Marine Mammal Science dergisinde yayımlandı.
