Kosmos-2499: Gizemli Uydunun İkinci Dağılma Olayı
2014 yılında uzaya fırlatılan gizemli bir Rus uydusu olan Kosmos-2499, geçtiğimiz günlerde ikinci bir bölünme olayı yaşadı. Bu durum, uydunun yavaş yavaş parçalarına ayrılmasının nedeninin bilinmemesi nedeniyle dikkat çekici bir gizem haline geldi. ABD Uzay Kuvvetleri’nin 18. Uzay Savunma Filosu, 6 Şubat’ta attığı bir tweet ile Kosmos-2499’un dağıldığını doğruladı. Filonun şu anki takibi, 3 Ocak 2023 günü meydana geldiği düşünülen dağılma olayına ait 85 yeni enkaz parçasını kapsamaktadır. Bu parçaların tahmini yüksekliği 1.170 kilometredir ve Dünya’ya geri dönmeleri 100 yıl veya daha fazla sürecek, bu durum da yörüngemizdeki artan enkaz karmaşasına katkıda bulunacak.
Kosmos-2499’un, muhtemelen küçük bir uzay enkazı parçası ya da mikrometeorit gibi başka bir nesne ile çarpışmış olabileceği düşünülüyor. Ancak uydunun uzaydaki önceki davranışları ve gizemli amacı, basit bir şekilde patlamış olmasının daha makul bir açıklama olduğunu düşündürüyor. İlginç bir ayrıntı olarak, Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden astronom Jonathan McDowell, bir e-posta ile Kosmos-2499’un benzer bir şekilde izlenebilir enkaz ürettiği ilk dağılma olayının 22 Ekim 2021’de gerçekleştiğini belirtti.
Kosmos-2499’un Hikayesi
RussianSpaceWeb muhabiri Anatoly Zak‘in verdiği bilgilere göre, Kosmos-2499’un hikayesi Mayıs 2014’te üç Rus Rodnik tipi uydu ile birlikte uzaya fırlatılmasıyla başladı. Uydunun, roketin yük manifestosuna dahil edilmediği için, üç Rodnik uydusunun yanında görünmesi izleyiciler tarafından bir parça olarak algılandı ve Uzay Enkazı Nesnesi 2014-028E olarak tanımlandı. Ancak, nesne bir dizi karmaşık yörünge manevraları yapmaya başladığında, dördüncü bir uydu olduğuna dair işaretler vermeye başladı. Ekim 2014 itibarıyla, ABD bu nesneyi enkazdan yük olarak yeniden sınıflandırdı.
Zak’ın aktardığına göre, ABD ordusu, artık bu gizemli uydunun yörünge parametrelerini günde üç veya dört kez yeniden kontrol ediyordu. Kosmos-2499, bir yıl içerisinde kendi Briz-KM roket aşaması ile bir buluşma gerçekleştirdi ve 2017 yılına kadar manevralarına devam etti. The Space Review’da Mayıs 2019’da yayınlanan bir makalede McDowell, bu uydunun Rusya’nın “büyük olasılıkla uzaydaki diğer uyduları incelemek için tasarlanmış küçük uydular inşa etme projesi” Nivelir projesiyle ilgili olduğunu belirtti. Rusya, bu proje kapsamında bugüne kadar dört tane uydu fırlattı ve bunlardan ikisi ilgili roket aşamalarıyla buluştu.
Beş yıl önce, üst düzey bir ABD askeri yetkilisi, bu uyduların davranışını “yörünge içi inceleme veya uzay durumsal farkındalığı yeteneklerinden daha önce görülen hiçbir şeyle tutarlı değil” olarak tanımladı ve bu uyduların uzay silahları geliştirme programıyla bağlantılı olma olasılığını ima etti. RussianSpaceWeb’e göre, yıllar önce Roscosmos’un başkanı Oleg Ostapenko, bu cihazların “katil uydular” olmadığını belirtse de, amaçları hakkında herhangi bir açıklama yapmadı.
Kosmos-2499’un neden şimdi, görünüşte iki kez parçalandığına dair McDowell, uydunun çoklu yörünge değişiklikleri yapmasına izin veren sıvı itme aşamasına, özellikle de hidrazin monopropellant ile çalışan Fakel K50-10.6 itme sistemine atıfta bulunarak şüpheleniyor: “Uydu karşıtı kullanım için patlayıcı bir savaş başlığı taşıdığını öne sürenler olabilir, ancak bunu pek olası bulmuyorum.” Karadan yapılan gözlemler, Kosmos-2499’un yaklaşık 30 santimetre uzunluğunda olduğunu gösteriyor, ancak McDowell, bu gözlemlerin güvenilirliğinin düşük olduğunu ve uydunun aslında yaklaşık 1 metre civarında olabileceğini düşünüyor.
