Günlük yaşamın getirdiği stres ve yorgunlukla başa çıkmanın birçok yolu var. Bunlardan biri de sıcak bir duş almak. Sıcak bir duş, çoğu kişinin yorucu bir iş gününden sonra rahatlayarak kendini yenilemesini sağlar. Bunun yanı sıra, özellikle yaz aylarında yaşanan sıcak hava dalgalarında soğuk bir duş almak, insanın kendine gelmesine yardımcı olabilir. Ancak, sıcak duşun mu yoksa soğuk duşun mu vücudumuz için daha faydalı olduğu sorusu, bilim insanları tarafından da araştırılan bir konudur.
Sıcak Duşun Avantajları
Çoğu insan için duş tercihi genellikle sıcak sudan yanadır. 2018 yılında gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, duş alırken insanların ortalama olarak 40 ile 41 santigrat derece aralığında su sıcaklığını tercih ettikleri gözlemlenmiştir. Bu tercih, sıcak duşun sağladığı rahatlama etkisini ortaya koymaktadır. Sıcak bir duş, vücut gerginliğini ve yorgunluğu azaltırken, uykuya dalmayı da kolaylaştırabilir. Ayrıca sıcak su, kan dolaşımını artırma özelliğine de sahiptir. Araştırmalar, sıcak suda kalmanın damarları genişlettiğini ve damar sertliğini iyileştirdiğini göstermektedir.
Sıcak Duşun Dezavantajları
Ancak sıcak duşun bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Bunlar arasında derinin doğal yağlarının kaybolması sonucu derinin kuruması, kaşınması ve ilerleyen dönemlerde egzama gibi cilt problemlerinin gelişmesi yer almaktadır. Benzer şekilde, sıcak suya maruz kalan saçlar da daha kuru hale gelebilir. Daha önemlisi, sıcak duş almak kan basıncını düşürebilir, bu da bazı kişilerde baş dönmesine yol açabilir. CIC Centers girişimsel kardiyoloğu Hassan Makki, bu durumu şu şekilde tanımlıyor: “Bunu en az bir düzine kez duydum; biri sıcak bir duş alırken başı döner ve baş yaralanmasından dolayı kan gölü içerisinde uyanır.” Makki, bu durumu vazovagal senkop olarak adlandırıyor ve sıcak duşun bu olaya yol açabileceğini belirtiyor.
Soğuk Duşun Avantajları
Soğuk duşun da birçok avantajı vardır. 18. ve 19. yüzyılda doktorlar, “çılgınlık” olarak tanımladıkları birçok durum için soğuk duş tedavisini öneriyorlardı; ancak bu konuda kesin bir kanıt bulunmamaktadır. Yine de bazı araştırmalar, soğuk duşun bağışıklık sistemini güçlendirebileceğini göstermektedir. Bu etkinin tam mekanizması henüz netleşmemiştir, ancak soğuk suyun sempatik sinir sistemi üzerindeki etkisiyle ilgili olabileceği düşünülmektedir. Soğuk suyun etkisiyle kalp ritmi ve kan basıncı artmaktadır. Soğuk su, kan dolaşımını artırmada farklı bir mekanizmaya sahiptir; bu artış, vücudun kendini tekrar ısıtmak için daha fazla çaba harcamasıyla gerçekleşir ve bu da ek kalori kaybı anlamına gelir. 14 dereceye kadar inebilen soğuk suyun metabolizmayı 4,5 kat artırdığı bilinmektedir, bu da soğuk duşun kilo kaybına yardımcı olabileceğini destekleyen bir bulgudur. Ayrıca, soğuk suyun zihinsel faydaları da öne çıkmaktadır. Yüze ve boyna uygulanan soğuk su, özellikle yaşlı bireylerde beyin işlevlerini iyileştirebilir ve depresyon semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Soğuk Duşun Dezavantajları
Fakat çok soğuk duş almanın da bazı tehlikeleri bulunmaktadır. Pek çok doktor, aşırı soğuk suya maruz kalmanın vücudu şoka sokabileceğini ve kalp krizi gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini belirtmektedir.
Peki, Hangisi Daha İyi?
Kısacası, hangi sıcaklıktaki duşun daha iyi olduğu konusunda kesin bir yanıt vermek zordur. Uzmanlar, “karışık duş” uygulamasını önermektedir. Dermatolog Carl Thornfeldt, “En iyi çözüm, sıcak veya ılık bir duş almak ve ardından son birkaç saniyede soğuk su ile durulanmaktır.” diyerek her iki yöntemin de avantajlarından yararlanmanın en iyi yol olduğunu vurgulamaktadır.
