İlk kez 2019 yılında Norveç kıyılarında görülen ve Rusya tarafından casusluk amacıyla kullanıldığı öne sürülen beyaz balina (beluga), bu hafta İsveç’te yeniden ortaya çıkarak bilim insanlarının merakını uyandırdı. Uzmanlar, bu balinanın türünün tipik yaşam alanından oldukça uzak bir bölgeye hızla ulaşmasını, oldukça şaşırtıcı buluyor.
Bilim insanları, Norveç’in kuzey kıyıları ile kuzey kutbu arasında yer alan Svalbard takımadalarının, beyaz balina popülasyonu için en yakın bölge olduğunu belirtiyor. Bu nedenle, Hvaldimir’in İsveç’e ulaşması, birçok soruyu gündeme getiriyor. Balinanın Norveç’e geldiğinden beri başka bir beyaz balina ile karşılaşmadığı düşünülüyor ve bu durum, onun bir eş arayışı içinde olabileceği ihtimalini doğuruyor. OneWhale kuruluşundan deniz biyoloğu Sebastian Strand, The Guardian ile yaptığı röportajda, “Şu anda neden bu kadar hızlı hareket ettiğini kesin olarak bilemiyoruzOnu bir eş bulmaya iten hormonlar devrede olabilir. Ayrıca, beyaz balinalar son derece sosyal canlılardır; bu nedenle yalnızlık hissediyor olabilirler ve diğer beyaz balinaları arıyor olabilirler” dedi.
13-14 yaşlarında olduğu tahmin edilen Hvaldimir’in, “hormonlarının çok yüksek olduğu bir yaşta” olduğu düşünülüyor. Balina, ilk kez Norveç’te bulunduğunda üzerinde “St. Petersburg’a Aittir” yazılı bir koşum takımı ve kamera yuvalarıyla dikkat çekmişti. Bu nedenle, Norveççe “balina” kelimesi ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in adının birleşiminden oluşan Hvaldimir adıyla anılmaya başlandı.
Deniz biyoloğu Jorgen Ree Wiig, o dönemde CNN ile yaptığı bir söyleşide, “Balina, oyun oynar görünüyordu ama içgüdülerimiz, onun koşum takımlarından kurtulmak için de yardım istediğini gösteriyordu” ifadelerini kullanmıştı. Ayrıca, Rus donanmasının geçmişte beyaz balinaları askeri operasyonlar için eğittiği biliniyor; Soğuk Savaş döneminde bu hayvanların mayınları ve torpidoları koklamak için kullanıldığı da bir gerçek. Norveç Balıkçılık Müdürlüğü’nün deniz biyologları, 2019 yılında Hvaldimir’in koşum takımını çıkarmayı başardı. Hvaldimir’in, Rus muhafazasından kaçmış olabileceği ve insanların yanında rahat görünerek Rus donanması tarafından eğitilmiş olabileceği düşünülüyor.
Yerel deniz biyologları, The Guardian ile yaptıkları görüşmelerde, Hvaldimir’in Norveç’in somon çiftliklerinde balık bulduğunu ve “sağlıklı” göründüğünü ifade ettiler. Ancak, balinanın İsveç’te yiyecek bulup bulamayacağı konusunda endişeli olduklarını belirttiler ve daha önce Hvaldimir’in kilo kaybettiğini gözlemlediklerini vurguladılar.
Beyaz balinalar genellikle 40 ila 60 yıl arasında bir ömre sahiptir ve Grönland, kuzey Norveç ve Rusya’yı çevreleyen sularda yaşamaktadırlar. Rusya, balinanın bir casus olarak kullanıldığı iddialarına resmi bir yanıt vermemiştir; ancak BBC’nin haberine göre, Rus yedek albayı Viktor Baranets, 2019 yılında Govorit Moskva ile yaptığı röportajda, “Bu hayvanı casusluk için kullanıyor olsaydık, gerçekten üzerinde ‘Lütfen bu numarayı arayın’ yazılı bir cep telefonu numarası ekler miydik?” şeklinde bir açıklama yaparak konuyu esprili bir dille geçiştirmişti. Baranets, “Savaş rolleri için askeri yunuslarımız var, bunu gizlemiyoruz” diyerek, Rusya’nın askeri deniz canlıları ile ilgili gerçeklerini de gözler önüne sermişti.
