Karpuz, yaz aylarının en sevilen ve serinletici meyvelerinden biri olarak bilinir. Ancak, kronik böbrek hastalığı (KBH) olan bireyler için bu meyvenin aşırı tüketimi tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Son zamanlarda yapılan bir vaka çalışması, aşırı miktarda karpuz yedikten sonra ciddi sağlık sorunları yaşayan üç KBH hastasının durumunu inceleyerek bu durumu net bir şekilde ortaya koydu.
Karpuz, yüksek su içeriği ile bilinse de, içeriğinde çok sayıda vitamin ve mineral bulunmaktadır. Özellikle potasyum, bu meyvenin en baskın minerallerinden biridir. Tek bir dilim karpuz (yaklaşık 286 gram) 320 miligram potasyum içermektedir. Bu miktar, kadınlar için önerilen günlük potasyum alımının yaklaşık %12’sine, erkekler için ise %9’una denk gelmektedir. Sağlıklı bireyler için karpuz, bol miktarda potasyum kaynağıdır ve vücutta birçok önemli işlevi vardır.
- Sinir iletimini sağlamada yardımcı olur.
- Kasılan kasların çalışmasını destekler.
- Hücre dışındaki sıvı seviyelerini dengede tutar.
- Kan basıncını kontrol altında tutar.
Normal şartlar altında, vücudun kullanmadığı potasyum böbrekler tarafından süzülerek idrarla atılır. Ancak, kronik böbrek hastalığına sahip bireylerde böbreklerin potasyumu filtreleme yeteneği zayıflar. Bu durum, vaka çalışmasındaki üç hastanın aşırı miktarda potasyum içeren karpuz tüketiminin, kanda potasyum seviyelerinin yükselmesine ve şiddetli hiperkalemi adı verilen bir duruma yol açmasına neden oldu. Normal potasyum seviyeleri 3.5 ila 5.0 mmol/L arasında iken, hastaların kanında litre başına 6.6 ila 7.4 mmol potasyum tespit edildi. Üçü de, üç haftadan iki aya kadar her gün büyük miktarlarda karpuz tüketmişti.
Hiperkaleminin belirgin semptomları olabilse de, bu durum oldukça ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Örneğin, çalışma kapsamındaki iki hastada, fazla potasyuma bağlı olarak kalp sorunları gelişti. Bir hastanın kalp atış hızı normalden daha yavaşken, diğerinde düzenli kalp ritmini sağlamak için bir defibrilatör implantı kullanılması gerekti. Diğer yaygın semptomlar arasında kas zayıflığı, karıncalanma hissi, mide bulantısı ve bazı durumlarda nefes darlığı ile göğüs ağrısı yer almaktadır.
Neyse ki, hiperkalemi tedavi edilebilir bir durumdur. Çalışmadaki hastaların acil tedavileri, ilaç tedavisini içerirken, aynı zamanda hepsine karpuz tüketimini azaltmaları önerildi. Takip edilen birkaç ay içerisinde, hastaların karpuz alımını azalttıkları ve sonuç olarak potasyum seviyelerinin normale döndüğü gözlemlendi.
Bu çalışma, Annals of Internal Medicine: Clinical Cases dergisinde yayımlanmıştır.
