Nasa’nın Perseverance Keşif Aracı ve MOXIE’nin Başarısı
NASA’nın Perseverance keşif aracı, 2021 yılından bu yana Mars’ın yüzeyinde keşifler yapıyor, örnekler topluyor ve antik mikrobiyal yaşam belirtilerini araştırıyor. Bu süreçte, MOXIE (Mars Oksijen Yerinde Kaynak Kullanımı Deneyi) isimli yerleşik bilimsel aracı sayesinde, gezegenin ince atmosferinden solunabilir oksijen üretmeyi başardı. Bu başarı, Kızıl Gezegeni kolonileştirmeye yönelik gelecekteki çabaların temelini oluşturabilecek bir kavram kanıtı olarak değerlendiriliyor.
Ancak, böyle bir cihazın tüm bir koloniye yetecek kadar hava üretebilmesi için NASA’nın kat etmesi gereken uzun bir yol var. MOXIE, 2021 yılında Mars’a iniş yaptığı günden bu yana yalnızca 122 gram oksijen üretti. NASA’nın tanıtımına göre bu miktar, kabaca küçük bir köpeğin on saat boyunca nefes almasına yetecek bir miktara denk geliyor. Bu miktar, görünüşte çok az gibi görünse de, Dünya’dan milyonlarca kilometre uzakta gerçekleştirildiği düşünüldüğünde, gerçekten de büyük bir bilimsel başarı olarak kabul ediliyor.
NASA Yönetici Yardımcısı Pam Melroy, tanıtım yazısında “Ay ve Mars’taki kaynakları kullanmamıza olanak tanıyan teknolojiler geliştirmek, Ay’da uzun vadeli bir varlık oluşturmak, sağlam bir Ay ekonomisi yaratmak ve Mars’a yönelik ilk insanlı keşif kampanyasını desteklememiz açısından kritik öneme sahiptir” şeklinde açıklamalarda bulundu.
MOXIE’nin performansı, beklentileri fazlasıyla aştı; cihazın NASA’nın tahminlerinin iki katı kadar oksijen ürettiği bildiriliyor. Ayrıca, Mars yılı boyunca değişen zorlu koşullara rağmen üretime devam edebildi. Cihaz, Mars atmosferinden çekilen her karbondioksit atomunu karmaşık bir elektrokimyasal süreçle bir oksijen atomuna ayırarak çalışıyor.
Toplanan oksijen, yalnızca gelecekteki astronotlar için solunabilir hava sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda roket yakıtı üretiminde de kullanılabilir. Bu, Dünya’dan Mars’a yapılacak seyahatlerde taşınması gereken yakıt miktarını önemli ölçüde azaltarak, Kızıl Gezegene yapılacak gezileri çok daha ekonomik hale getirebilir.
Araştırmacılar, oksijeni toplayıp depolamak için sıvılaştırabilen MOXIE 2.0 görevi üzerinde çalışmalarını sürdürmeyi dört gözle bekliyor. Ancak, böyle bir deneyin Mars’a ne zaman ulaşabileceği henüz belirsizliğini koruyor. NASA’nın Uzay Teknolojisi Misyon Müdürlüğü teknoloji gösterimleri direktörü Trudy Kortes, yaptığı bir açıklamada “Bu teknolojiyi gerçek dünya koşullarında kanıtlayarak, astronotların Kızıl Gezegen’de ‘karadan geçindikleri’ bir geleceğe bir adım daha yaklaştık” ifadesini kullandı.
