Bu ayın başlarında Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) ve Şili yetkilileri, Şili’nin büyüleyici Atacama Çölü’nde, Cerro Armazones’teki Extremely Large Telescope (ELT) inşaat alanına bir zaman kapsülü gömdü. Bu önemli olay, ELT’nin inşaat sürecinin yarılandığı ve birkaç yıl içinde evreni keşfetmeye başlamasının planlandığı bir dönemde gerçekleşti.
Extremely Large Telescope, dünya üzerinde inşa edilen en büyük optik ve kızılötesi teleskop olma özelliğini taşıyacak. Bu dev teleskop, evrenle ilgili en büyük sorularımıza ışık tutacak ve diğer gezegenlerde yaşam olasılığından ilk yıldızlara ve galaksilere kadar pek çok bilimsel keşfine kapı aralayacak. Bu nedenle, “gökyüzündeki en büyük göz” olarak adlandırılması oldukça anlamlı.
Teleskobun birincil aynası, toplamda 39,3 metre genişliğinde, tek bir yapıda birleştirilecek 798 altıgen parçadan oluşacak. Hubble Uzay Teleskobu’nun toplayabildiği ışığın yaklaşık 250 katını toplama kapasitesine sahip olacak ve elde edeceği görüntülerin 16 kat daha keskin olacağı öngörülüyor. Bu özellikler, astronomların evreni daha önce hiç olmadığı kadar ayrıntılı bir şekilde incelemelerine olanak tanıyacak.
Bu yıl ayrıca ESO ile Şili’nin Atacama Çölü’ndeki gözlemevleri arasındaki işbirliğinin 60. yıldönümünü kutlamak için uygun bir zaman. Zaman kapsülünün inşaat alanına gömülmesi, bu tarihi dönüm noktasını anmak adına önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Kapsül, aslında ilk taşın konulduğu 2017 yılında mühürlenmişti. İçerisinde, Antofagasta ve Taltal’dan okul çocuklarının çizdiği kuzey Şili manzaralarını ve astronomik nesneleri tasvir eden altı çizim bulunuyor. Bunun yanı sıra, ESO çalışanlarının fotoğraflarından oluşan iki kolaj, Atacama Çölü hakkında bir fotoğraf kitabı ve ELT ile bilim üzerine bir eser yer almakta.
Ayrıca, Şili hükümetinden bir hatıra kalemi ve dönemin Devlet Başkanı Michelle Bachelet Jeria‘dan gelen, üzerinde şu anlamlı sözlerin yer aldığı oymalı bir cam plaket de kapsülün içinde mevcut: “Abriendo el cielo de Chile a las preguntas de todo un planeta.” Bu sözler, “Şili’nin gökyüzünü bütün gezegenin soruları için açıyoruz.” anlamına geliyor.
Extremely Large Telescope’un 2027 yılında tamamlanması ve ardından bilimsel gözlemlerin 2028 yılında başlaması bekleniyor. Bilim dünyası, bu dev teleskobun sağlayacağı yeni bilgilerle hayretler içinde kalmayı umuyor.
