Böceklerin Işığa Olan İlgisi Üzerine Yeni Araştırmalar
Bilim insanları, uzun yıllardır böceklerin parlak yapay ışıklara duyduğu ilginin ardında yatan nedenleri araştırıyor. Bu inanç, böcekleri çekmek ve öldürmek amacıyla tasarlanmış pek çok “böcek ışığı” cihazının geliştirilmesine yol açtı. Ancak yeni araştırmalar, böceklerin ışığa olan ilgisinin aslında uçuş sistemlerinin karışmasından kaynaklanan bir kafa karışıklığı olabileceğini öne sürüyor. Geçtiğimiz yıl bir ön baskı sunucusunda yayımlanan bu araştırmanın sonuçları, diğer araştırmacılar tarafından da incelenmiş ve bulguların detaylandırılması amacıyla Nature Communications dergisinde yayımlanmıştır.
Yeni çalışma, böcekler ile ışık kaynakları arasındaki ilişkiyi daha derinlemesine incelemektedir. Araştırmacılar, böceklerin doğrudan bir ışık kaynağına doğru uçmadığını, bunun yerine sırtlarını ışığa doğru eğerek uçtuklarını belirtiyor. Bu durumun, muhtemelen böceklerin “yukarı” yönünü belirlemek için doğal ışığı kullanmalarından kaynaklandığı düşünülüyor. Ancak parlak yapay ışıklarla karşılaştıklarında, bu durum onların yön bulma sistemlerini karıştırmakta ve kafa karışıklığına yol açmaktadır. Sonuç olarak, böcekler gidecekleri yere ulaşmak yerine sürekli ışığın etrafında dönerken sırtları ışığa dönük bir şekilde uçmaktadırlar.
Bu bulgular, böceklerin ışığa olan çekiciliğinin yanlış anlaşıldığını ortaya koyuyor. Aslında, ışık etrafında toplanmaları, onların ışık karşısında yaşadıkları kafa karışıklığına ve bu karışıklığın üstesinden gelmeye çalışmalarına bağlı olarak gelişiyor. Araştırmacılar, bu durumu daha iyi anlamak için Kosta Rika’da bir alan seçmişler ve oraya yerleştirilen ışıkların etrafında dönen böcekleri yüksek çözünürlüklü kameralarla kaydetmişlerdir. Bu kayıtlar, yusufçukların ışık kaynaklarının etrafında nasıl sonsuz bir şekilde döndüklerini ve sırtlarının ışığa dönük olarak nasıl konumlandıklarını anlamalarına yardımcı olmuştur.
İlginç bir şekilde, bazı böceklerin baş aşağı dönerken, yukarıya bakan ışıkların bulunduğu alanlarda yere çarptıkları gözlemlenmiştir. Bunun yanı sıra, araştırmacılar aşağıya bakan parlak ışıklara karşı böceklerin nasıl tepki verdiğini de incelemiş ve bu ışıkların yakınında iken daha az rahatsız olduklarını bulmuşlardır. Bu yeni çalışma, birçok kişinin uzun süredir böceklerin ışığa olan ilgisi olarak algıladığı durumu anlamamıza büyük ölçüde katkı sağlamaktadır.
Milyonlarca yıl boyunca böcekler, gökyüzünün hangi yönde olduğunu belirlemek için ışığı bir rehber olarak kullanmışlardır. Ancak yapay ışığın varlığı, yıllar süren bu doğal öğrenme ve evrim sürecini karmaşaya sürüklemekte ve bu da büyük ve ölümcül bir kafa karışıklığına yol açmaktadır.
