Köpekler, bildiğimiz kadarıyla yumuşakçalar familyasına ait değillerdir ve bir kez kaybettikleri uzuvları geri kazanmaları beklenmez. Ancak, tıp dünyasında kaydedilen ilginç bir gelişme, bu kuralı çiğneyen bir olayı beraberinde getirdi. Çene kanseri nedeniyle alt çenesi ameliyatla alınan bir bulldog cinsi köpek, alt çenesinin yeniden oluşmasıyla herkesi şaşırttı. Evet, yanlış okumadınız; bu olay bir akvaryumdaki denizyıldızının yeniden uzuv kazanmasından bahsetmiyor, tam aksine, sevimli bir yavru köpekten söz ediyoruz!
Tyson adındaki 3 aylık Fransız bulldog, bir tür mucizeyi gerçekleştirdi. Cornell Üniversitesi’ndeki veterinerler, bu yavru köpeğin kanser tedavisi için çıkarılması gereken sol alt çenesinin büyük bir kısmının kendi kendine nasıl geri büyüdüğünü görünce gözlerine inanamadılar. Üstelik, Tyson’da kanser tedavisi uygulandıktan sonra kanserin herhangi bir belirtisi de gözlemlenmemişti. Bu dikkat çekici vaka, Veterinary Science dergisinde yayımlanan bir makalede detaylı şekilde ele alındı.
Makaleye göre, Tyson 2023 baharında yarık damak (ağız çatısında açıklık veya yarık) ameliyatı için hazırlanmaktayken, ilk veterineri tarafından tesadüfen sol çenesinde kötü huylu bir tümör keşfedildi. Yapılan biyopsi, Tyson’da köpeklerde en sık görülen ikinci ağız kanseri türü olan oral papiller skuamöz hücreli karsinom geliştiğini ortaya koydu. Tümörün konumu, veterinerlerin Tyson’ın sol alt çenesinin büyük bir kısmını çıkarmasını zorunlu kıldı. Ailenin izniyle, veterinerler bu prosedürü uyguladı ve Tyson’ın alt çenesi alındı.
Sen bir deniz yıldızı değilsin Tyson! Tyson, ameliyat sonrası ciddi bir komplikasyon yaşamadan iyileşmeye başladı. Ancak, herkesi hayrete düşüren bir gelişme yaşandı; kaybettiği çenesinin, sonraki sekiz hafta içinde kemikleriyle birlikte yeniden büyümeye başladığı gözlemlendi. Benzer ameliyatlardan ya da yaralanmalardan sonra çenesi büyüyen insanlarla ilgili vaka raporları ve çenesinin küçük bir kısmını yeniden büyüten genç köpeklerle ilgili anekdot hikayeleri bulunmasına rağmen, bu vaka, ağız kanseri ameliyatı sonrasında bir köpekte belgelenen ilk çene yenilenmesi vakası olarak kaydedildi.
Veterinerler, bu durumun Tyson’ın büyüme hormonlarının etkisiyle bağlantılı olabileceğini düşünüyor. Ayrıca, ameliyatta çenenin periostunun (kemiği kaplayan ve onu besleyen kan damarlarını içeren ince zar tabakası) büyük bir kısmının sağlam kalması, bu büyümenin gerçekleşmesine zemin hazırlamış olabilir. Ancak, bu olağanüstü rejenerasyonun ardındaki kesin mekanizmalar hâlâ bilinmezliğini koruyor.
Köpeğin yeni sol alt çenesi, dişlerinin eksik olması nedeniyle eski çenesinin işlevselliğine ulaşamasa da, sağ tarafı kadar uzun ve sağlıklı durumda. Veterinerler, şu ana kadar kanserin geri döndüğüne dair herhangi bir kanıt bulamadılar. Peki, bu küçük mucize tıp alanında yeni bir dönemi başlatabilir mi? Acaba köpekler, insanlar veya diğer memeliler, uygun şartlar altında kaybettikleri uzuvlarını yeniden üretebilir mi? Şu an için bunu kesin olarak bilemiyoruz, ancak Tyson bunu başarmış durumda. Geriye kalan, bilim insanlarının bu olağanüstü durumu daha da derinlemesine keşfetmesi.
