Amazon Nehri: Dünya’nın En Uzun İkinci Nehri
Amazon Nehri, sadece Dünya’nın en uzun ikinci nehri değil, aynı zamanda gezegenin en kritik suyollarından biridir. Su hacmi açısından diğer tüm nehirleri geride bırakan bu muazzam akarsu, en büyük nehir yunuslarına, 100’den fazla elektrik balığı türüne ve 60’a yakın pirana türüne ev sahipliği yapmaktadır. Ancak, tüm bu etkileyici özelliklerine rağmen Amazon Nehri üzerinde hiçbir köprü bulunmamaktadır.
Amazon’un Peru, Kolombiya ve Brezilya gibi üç ülkeden geçtiği ve Dünya Vahşi Yaşam Vakfı’nın verilerine göre havzasında 30 milyon insanın yaşadığı düşünülünce, nehrin üzerinde köprü olmaması oldukça çarpıcı bir durumdur. Diğer ünlü nehirlerle karşılaştırıldığında, bu durum bir anormallik olarak öne çıkmaktadır. Örneğin, sadece Kahire şehrinde Nil Nehri’ni geçen 9 köprü bulunmaktadır. Asya’nın en büyük nehri olan Yangtze’nin üzerinde ise son 30 yıl içinde 100’den fazla köprü inşa edilmiştir. Üstelik, Amazon’un uzunluğunun sadece üçte biri kadar olan Avrupa’nın Danube Nehri’nin üzerinde 133 köprü bulunmaktadır.
Amazon Nehri Üzerinde Neden Hiç Köprü Yok?
İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü (ETH) Zürih’te Yapısal Mühendislik (Beton Yapılar ve Köprü Tasarımı) alanında uzman olan Walter Kaufmann, bu sorunun ardında birkaç neden olduğunu belirtmiştir. Kaufmann’a göre, “Amazon üzerinde bir köprü için yeterince acil bir ihtiyaç bulunmuyor.” Amazon’un toplam uzunluğu 6.920 kilometreyi bulurken, bu uzunluğun büyük bir kısmı düşük nüfus yoğunluğuna sahip bölgelerden geçmektedir. Bu nedenle köprülerin bağlanacağı büyük yol hatları oldukça sınırlıdır.
Ayrıca, nehre kıyısı olan şehir ve kasabalarda, insanların ve eşyaların bir kıyıdan diğerine geçişi için gemi ve feribotlar kullanılmaktadır. Dolayısıyla, köprü yapımı ulaşımı kolaylaştırma potansiyeline sahip olsa da, mevcut durumda acilen gerekli bir çözüm olarak görülmemektedir. Bunun yanı sıra, Kaufmann’ın belirttiği gibi, teknik ve lojistik sorunlar da mevcuttur. Örneğin, yaygın bataklıklar ve yumuşak toprak, uzun erişim viyadükleri ve derin temeller gerektirmektedir. Bu sorunlar, Amazon’a özgü olmasa da, burada daha belirgin ve zorlayıcı bir şekilde yaşanmaktadır.
Normalde bu tür sorunlarla başa çıkmak mümkün olsa da, kayda değer bir yatırım gerektirmektedir. Ayrıca, Amazon Nehri’nde yaşanan mevsimsel değişiklikler nedeniyle standart çözümlerin bir kısmı da uygulanamaz hale gelmektedir. Örneğin, Amazon Nehri’nin genişliği kuru mevsimde (Haziran ve Kasım arası) 3,2 ile 9,7 kilometre arasında değişirken, ıslak mevsimde (Aralık ve Nisan arası) bu genişlik 48 kilometreye kadar yükselebilmektedir. Su derinliği ise 15 metre kadar değişiklik göstermektedir.
Şu anda Amazon Nehri üzerinde bir köprü yoksa da, ana kolu Negro Nehri üzerinde bir köprü bulunmaktadır. Ponte Rio Negro adı verilen bu köprü 2011 yılında tamamlanmış olup, Manaus ile Iranduba’yı birbirine bağlayan ilk ve tek büyük köprü olma özelliğine sahiptir. Ayrıca, 2019 yılında Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, “Rio Branco Projesi” kapsamında Amazon’un üzerinde bir köprü inşa edilmesini istemiştir, ancak bu konuda henüz somut bir gelişme kaydedilmemiştir.
