Çin’in Chang’e 5 keşif aracı, Ay’daki çarpma kraterlerinin yüzeyinde su içeren küçük cam boncuklar keşfetti. Yapılan analizler, toprakta milyonda 2.000 parça (PPM) kadar yüksek su içeriği olduğunu ortaya koydu. Ay yüzeyinde bu cam boncukların yaygınlığı göz önüne alındığında, uydumuzda 71 trilyon galon su bulunabileceği düşünülüyor.
Bazı boncuklar, milyonlarca yıl önce asteroitlerin Ay ile çarpışması sonucu oluşurken, diğerlerinin eski volkanik aktivitelerden kaynaklandığı tahmin ediliyor. Bilim insanları, bu suyun, güneşten yayılan hidrojen iyonlarının boncukların içindeki oksijen atomlarıyla birleşmesi sonucu meydana geldiğine inanıyor. İlgili çalışmalarda, su dolu bu boncukların boyutlarının “onlarca mikrometreden birkaç milimetreye” kadar değiştiği belirtiliyor.
Ay’ın yüzeyinde teorik olarak yaklaşık 270 trilyon kilogram su bulunması, gelecekteki uzay araştırmaları ve insan yerleşimleri için büyük bir umut kaynağı. Ancak, bilim insanları henüz bu su toplarını nasıl toplayacaklarını tam olarak çözebilmiş değil. Su çıkarımı için bu boncukların yaklaşık 100 santigrat dereceye kadar ısıtılması gerektiği ifade ediliyor. Bu su boncukları, astronotların içme suyu, temizlik, yemek pişirme ve hatta roket yakıtı üretimi gibi çeşitli ihtiyaçları için kritik bir kaynak olabilir.
Bilim insanları, Güneş Sistemimizdeki diğer uyduların da benzer su içeren cam boncuklara sahip olabileceğini öne sürüyor. Araştırmanın yazarları, “Ay suyunun bu yüzey rezervuarına ilişkin doğrudan ölçümlerimiz, çarpma cam boncuklarının Ay’da önemli miktarlarda güneş rüzgarından türetilen su depolayabildiğini ve çarpma camının diğer havasız cisimlerde de su rezervuarları olabileceğini göstermektedir” şeklinde bir açıklama yaparak, “Çarpma cam boncuklarında depolanan suyun varlığı, Ay, Vesta ve Merkür’ün alt enlem bölgelerinde uzaktan tespit edilen su ile tutarlılık göstermektedir. Bulgularımız, Güneş Sisteminin havasız cisimlerinin yüzeyindeki çarpma camlarının, güneş rüzgarından türetilen suyu depolayıp uzaya salma yeteneğine sahip olduğunu ortaya koymaktadır.” diye eklediler.
Ancak, bu cam boncuklar, Ay’da tespit edilen ilk su örneği değil. 2009 yılında NASA’nın Cabeus kraterine çarpan bir sondası, bu bölgede su keşfetmişti. 2018’de ise NASA, Ay’ın kuzey ve güney kutuplarındaki sürekli gölgede yer alan kraterlerde buz birikintilerine dair doğrudan kanıtlar buldu. Şu anda, NASA ve Çin/Rusya, önümüzdeki on yıl içinde Ay’ın Güney Kutbu’na üsler kurmayı planlıyor ve her iki ülke de 2030’ların başından ortalarına kadar yaşanabilir yerleşim alanları oluşturmayı umuyor.
