Elektrikli Araçların Batarya Sorunları
Elektrikli araçların hızla artışı, iki önemli sorunu gündeme getiriyor: Hammadde temini ve bataryaların kullanım ömrü sona erdiğinde ne yapılacağı. Bu iki sorunun çözülmesi şart; ancak ikinci sorunun, pek çok kişinin düşündüğü kadar yakın bir gelecekte bir sorun haline gelmeyeceği ve büyük ihtimalle hiçbir zaman büyük bir sorun olmayacağı dikkat çekiyor. Bataryaların geri dönüşümü karmaşık bir süreç olabilir; fakat, “ikinci yaşam” olarak adlandırılan bir uygulama ile daha az zorlu amaçlar için yeniden kullanılması oldukça kolaydır. Bu süreç, birçok başka sorunun üstesinden gelme potansiyeline de sahiptir.
Kullanılmış elektrikli araç bataryalarının hacminin zamanla oldukça büyük olacağına dair hiçbir şüphe yok. Elektrikli araçlar, dünya pazarının şu anda yaklaşık yüzde 16’sını oluşturuyor ve Avrupa ile Çin’de bu oran daha da yükselebilir, bu da beklentilerin çoğunu aşan bir büyüme gösteriyor. Eğer otobüs, kamyon ve motosiklet bataryaları da dikkate alınırsa, dünya, büyük ölçekli bataryaların üretiminde şaşırtıcı bir hızla ilerlemektedir. Bu bataryalarla, bir gün mutlaka başa çıkmak gerekecek.
Bir Elektrikli Araç Bataryasının Ömrü Ne Kadar?
Öncelikle, bir elektrikli araç bataryasının ne kadar süre dayanacağı sorusu önemlidir. Eskiden, bu bataryaların ortalama kullanım ömrü beş yıl olarak tahmin ediliyordu. Ancak elektrikli araç satışları 2021 yılında yüzde 5 eşiğini geçtikten sonra (6.7 milyon adet), bu durum, çok yakında büyük bir hacmin geleceği anlamına geliyordu. Fakat, bataryaların beklenenden daha uzun süre dayanması, durumun değişmesine neden oldu. Artık çoğu durumda, bataryaların değiştirilmeden önce 8-10 yıl dayanması daha gerçekçi bir öngörü olarak ortaya çıkıyor. Yeni teknolojiler, gelecek nesil otomobiller için bu süreyi daha da uzatabilir. Ancak bu durum, sadece sorunu ertelemekten başka bir şey değil.
Akıllı telefonlar ve dizüstü bilgisayarlar için daha küçük bataryaların geri dönüşüm oranları, dünya genelinde oldukça düşük. BBC’nin aktardığına göre, 2021 yılında pillerin yalnızca yüzde 5’i geri dönüştürülebiliyordu. Çoğu batarya, geri dönüşümü kolaylaştırmak için henüz uygun bir şekilde tasarlanmamış durumda. Elektrikli araçlardaki bataryalar, başlangıçtaki kapasitelerinin yakınında çalışmaya devam etmesi gerekiyor. Eğer bir araç bataryası, başlangıçtaki enerjisinin yalnızca yüzde 70’ini depolayabiliyorsa, yeniden şarj edilmeden önce kat edilen mesafe orantılı olarak azalacaktır. Orijinal menzili geri kazanmak amacıyla ek bataryalar eklemek pratik bir çözüm olmayabilir.
İkinci Hayat Bataryaları
Fakat bu durum, elektrik şebekesi için geçerli değildir. İkinci yaşam bataryaları, güneş enerjisi toplamak için gün ortasında kullanılabilir ve akşam talep zirveleri sırasında enerji depolamak için kullanılabilir. Eğer elektrikli bir araç bataryası, kullanıldığı süre boyunca kapasitesinin üçte birini kaybetmişse, basit bir çözüm olarak iki batarya yerine üç batarya kullanabilirsiniz. Ancak mühendislik açısından bu durum, daha karmaşık sorunlar doğurabilir.
İkinci yaşam bataryalarının, güneş ve rüzgarın yeterince olmadığı dönemlerde yenilenebilir enerjinin uzun süreli depolanması sorununu çözmesi pek olası görünmüyor. Şebekeleri tamamen karbonsuz hale getirmek için bir dizi teknolojinin geliştirilmesi gerektiği düşünülüyor. Ancak, ikinci yaşam bataryaları, fosil yakıt tüketimini önemli ölçüde azaltarak, akşam saatlerinde gaz enerji santrallerinin yerini alabilir. Şu an için endüstri, talebin fiyatları artırmasıyla birlikte çok fazla değil, çok az sayıda ömrünü tamamlamış batarya sorunu ile karşı karşıya. İkinci el bataryaların fiyatı, kısa bir süre önce fabrikadan doğrudan arabaya giden yeni bataryaların maliyetini aşmış durumda.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının şebekede depolanması için kullanılmış bataryaları edinmeyi düşünenler, teknelere, şebekeden bağımsız evlere ve kısa mesafelerde gidip gelen ikinci el araç alıcılarıyla rekabet etmek zorunda kalacak. Sonuç olarak, bataryalar o kadar aşırı kullanılacak ki, ikinci ve hatta üçüncü yaşam amaçları için uygun olmayacaklar. O noktada geri dönüşüm tek seçenek haline gelecek; ancak ikinci yaşam amaçlarının çoğunun, bataryaların bozulmasını sürüşten çok daha yavaş gerçekleştireceği düşünüldüğünden, bu günlerin gelmesi muhtemelen oldukça uzak.
