Güneş’in Aktif Dönemi ve Son Gelişmeler
Belki de çok fazla farkında değiliz, ancak Güneş şu anda önemli bir döngüden geçiyor. Güneş maksimumuna doğru yükseldikçe, plazma, güneş patlamaları ve koronal kütle fırlatmaları (CME’ler) gibi olaylar artış göstermekte. Son gelişmeler sırasında gözlemlenen bir güneş lekesi, patlayarak Güneş’in atmosferi boyunca büyük bir güneş parlaması ile şok dalgaları yaydı. NASA’nın 24 saat boyunca Güneş’i izleyen Solar Dynamics Gözlemevi, bu olayın detaylarını kaydetti.
En son gerçekleşen olayda, AR3213 adlı aktif güneş lekesi, M3.7 sınıfında bir parlama üretti. Spaceweather.com’a göre, bu olayın ardından oluşan şok dalgası, Güneş’in atmosferini saatte 2.9 milyon kilometre veya başka bir deyişle saniyede 820 kilometre hızla yırtan bir Tip II güneş radyo patlamasına neden oldu. 2010 yılından bu yana Güneş’in aktivitesini ve uzay havasının arka planını inceleyen Solar Dynamics Observatory, bu olayın bir ultraviyole filmini oluşturmayı başardı.
Güneş şok dalgaları, aynı zamanda güneş tsunamileri olarak da adlandırılmakta ve güneş patlamaları tarafından üretilmektedir. Yaşanan bu son parlama, M3.7 sınıfı olarak sınıflandırıldı. M sınıfı parlamalar, orta büyüklükte olup, kısa süreli radyo kesintilerine ve küçük radyasyon fırtınalarına yol açabilmektedir.
Güneş lekeleri, Güneş’in yüzeyine yükselen ısının azalmasına neden olan manyetik alanların etkisiyle oluşan daha soğuk bölgeler olarak tanımlanır. Bu lekeler, çevrelerindeki alanlardan daha az enerji yaymalarına rağmen, plazmanın uzaya fırlatıldığı alevler ve koronal kütle fırlatmaları ile ilişkilidir. Bu tür olaylar meydana geldiğinde, yüklü parçacıklar Güneş’ten uzaklaşarak Dünya’ya yönelir. Dünya’nın manyetik alanı, bu parçacıkları jeomanyetik kutuplara doğru yönlendirir. Bu yüklü parçacıklar, üst atmosfere çarptıklarında muhteşem auroraların ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Güneşimiz, minimum (en az aktivite) ve maksimum (güneş lekeleri, parlamalar ve fırtınaların en yüksek olduğu dönem) arasında geçiş yapan, ölçülen 11 yıllık doğal bir aktivite döngüsüne sahiptir. Güvenilir güneş aktivitesi kayıtlarının başlamasından bu yana 25. Güneş Döngüsü 25, Aralık 2019’da başlamış ve 2025 yılında maksimum aktiviteye ulaşması beklenmektedir.
Ancak, Güneş bu döngü sırasında bir öncekine kıyasla çok daha aktif bir dönem geçirdi. Güneş lekelerinde, parlamalarda, iplikçiklerde ve koronal kütle fırlatmalarında belirgin bir artış gözlemlendi. Hâlâ beklenen güneş maksimumuna ulaşmamıza iki yıl daha var. İlerleyen dönemlerde Güneş’te daha fazla aktivite gözlemlenmesi bekleniyor…
