James Webb Uzay Teleskobu ve Ötegezegenler
NASA, Avrupa Uzay Ajansı ve Kanada Uzay Ajansı, Aralık 2021’de fırlatılan James Webb Uzay Teleskobu sayesinde, evrenin derinliklerinden olağanüstü görüntüler elde etti. Bu muazzam teleskop, sadece büyüklüğü ve gücü ile değil, aynı zamanda yeni ötegezegen sistemlerini keşfetme yeteneğiyle de dikkat çekiyor. Şimdi, Uluslararası Gökbilimciler Birliği (IAU), bu sistemlerden 20 tanesinin isimlendirilmesi için halktan yardım talep ediyor. Yani, eğer bir gezegene isim vermek istiyorsanız, bu sizin için eşsiz bir fırsat olabilir.
Öncelikle, ötegezegenlerle ilgili bazı temel kavramları açıklamakta fayda var. Bir “ötegezegen”, güneş sistemimizin dışında bulunan bir gezegeni ifade ederken; “ötegezegen sistemi”, bir ötegezegenin ve onun etrafında döndüğü yıldızın birleşimini ifade eder. IAU, 1919 yılından bu yana gök cisimlerinin kataloglanması ve adlandırılması için belirli kurallar oluşturma görevini üstlenmiştir. Bu nedenle, 20 dış gezegen sisteminin adlandırılması amacıyla düzenlenen NameExoWorlds 2022 yarışması, IAU tarafından hayata geçirilmiştir. Bu yarışma, ekip çalışması esasına dayalı bir proje olarak tasarlanmıştır. Bu nedenle, isim önerilerinizi düşünmeden önce bir takım oluşturmanız veya mevcut bir ekibe katılmanız gerekecektir. Ancak, katılacak ekiplerin belirli kriterlere uyması gerekmektedir. IAU’nun açıklamalarına göre, bu ekiplerin “öğrenciler, öğretmenler, astronomi meraklıları, amatör gökbilimciler ve ötegezegen bilim adamlarından” oluşması beklenmektedir. Ekiplerde kişi sayısı ile ilgili bir sınırlama bulunmamaktadır.
Yarışmaya Nasıl Katılabilirsiniz?
Takımınızı oluşturduktan (veya bir ekibe katıldıktan) sonra, tüm detayları öğrenmek için okuyabileceğiniz kapsamlı talimatlar ve kurallar mevcuttur. Kısaca, ekibinizin yapması gerekenler şu şekilde özetlenebilir:
- Listedeki 20 ötegezegenden bir sistem seçin.
- Ötegezegenlerle ilgili bir astronomi sosyal yardım etkinliği düzenleyin.
- Ötegezegen ve yıldızı için kendi dilinizde bir isim önerin ve bu isimlerin kültürel bağlamda anlamını açıklayın.
- Ekibinizi kaydedin ve isimlendirme teklifinizi (yazılı format + video) bu form aracılığıyla gönderin.
Her takımın yalnızca bir giriş hakkı bulunmaktadır. Bu nedenle, her takım, biri ötegezegen ve diğeri yıldız için olmak üzere bir çift isim önerme imkânına sahiptir. Tüm isim önerilerinin 11 Kasım 2022’ye kadar sunulması gerekmektedir. Sonrasında, bu isimler IAU tarafından incelenecek ve değerlendirme süreci tamamlandıktan sonra kazananlar 20 Mart 2023’te açıklanacaktır.
