Maymun Çiçeği Salgını: Dünya Sağlık Örgütü’nden Acil Durum İlanı
Afrika’da hızla yayılan Maymun Çiçeği (mpox) salgını, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) halk sağlığı açısından acil durum ilan etmesine neden oldu. Salgın, öncelikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ni etkileyen önemli bir sağlık krizi haline gelmiştir. 2023 yılı itibarıyla, bu ülkede 14.000’den fazla vaka kaydedilmiş durumda. CDC (Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri) verilerine göre, bu yıl Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde yaklaşık 12.600 şüpheli vaka ve 580 ölüm bildirilmiştir. Bu durum, geçmiş yıllara göre kayda değer bir artış göstermektedir.
DSÖ, ilk olarak 23 Temmuz 2022’de Maymun Çiçeğini “uluslararası halk sağlığı acil durumu” olarak ilan etmiş ve bu durum Mayıs 2023’e kadar sürmüştü. O tarihten sonra vakalar kontrol altına alınmıştı. Ancak, DSÖ şimdi benzer bir uyarı yaparak, Mpox’u “uluslararası kaygı uyandıran bir halk sağlığı acil durumu” olarak yeniden ilan etti. Bu yeni bildirim, dünya genelinde koordineli bir müdahaleyi teşvik edebilir. DSÖ ve BM verilerine göre, bugüne kadar 75’ten fazla ülkede 16.000’den fazla vaka tespit edilmiştir ve Haziran sonu ile Temmuz başı arasında doğrulanan enfeksiyon sayısı %77 artış göstermiştir.
Dünya Ekonomik Forumu Sağlık ve Sağlık Hizmetleri Başkanı Shyam Bishen, “Bu bildirgeyle birlikte ülkelerin bu salgını kontrol altına almak için önemli kaynaklara yatırım yapması gerekecek” diyerek ekliyor: “Neyse ki, çiçek hastalığı için geliştirilen aşılar ve ilaçlar Mpox’a karşı da etkili olabilir. Ancak, bu aşıların tedariki son derece sınırlıdır. Ülkeleri salgını kontrol altına almak için aşıları, tedavileri ve diğer kritik kaynakları paylaşmaya teşvik ederken, bu hastalığa yönelik aşı ve tedavi üretimini hızla artırmak için özel sektör, hükümetler ve uluslararası kuruluşlar arasında çok paydaşlı bir işbirliğinin gerektiğine inanıyoruz.”
Maymun Çiçeği Virüsü Nedir?
Maymun Çiçeği virüsü, ilk kez 1970 yılında keşfedilmiştir. Günümüzdeki vakalar çoğunlukla Afrika’da görülmektedir. Afrika dışındaki vakalar tarihsel olarak nadir olup, genellikle enfekte gezginler veya ithal hayvanlarla ilişkilendirilmiştir. Ancak son zamanlarda, virüsün Avrupa’da da yayılmaya başladığına dair raporlar bulunmaktadır.
Maymun Çiçeği Nasıl Yayılır?
Mpox, bir zoonoz hastalığı olarak sınıflandırılır; yani insanlar ve hayvanlar arasında bulaşabilir. Genellikle, sincaplar, fındık fareleri ve bazı maymunlar gibi virüsü taşıyan hayvanların bulunduğu tropikal iklimlerde ve yağmur ormanlarında vakalar ortaya çıkmaktadır. Hastalık, ısırık veya çizik yoluyla bulaşabilir. İnsandan insana bulaşma ise sınırlıdır ve virüs, vücut sıvıları veya deri lezyonlarıyla doğrudan temasın yanı sıra kontamine yatak veya giysi gibi eşyalarla dolaylı temas yoluyla da bulaşabilir. Ayrıca solunum damlacıkları yoluyla yayılma riski bulunmaktadır, ancak aktif döküntüsü olan bir kişiyle doğrudan ve uzun süreli bir temas gerektirir.
Maymun Çiçeği Belirtileri Nelerdir?
Maymun Çiçeği, genellikle ateş, döküntü ve şişmiş lenf düğümleri ile kendini gösterir. Hastalığın erken evrelerinde (1-3 gün) baş ve sırt ağrısı, kas ağrısı ve enerji eksikliği gibi semptomlar gözlemlenir. Enfekte kişilerde, semptomların başlamasından 1-5 gün sonra genellikle kabarık lekeler şeklinde başlayan ve içi sıvı dolu kabarcıklara dönüşen döküntüler gelişir. Bu döküntüler, zamanla kabuk bağlayarak dökülür. Mpox semptomları genellikle tedavi olmaksızın 2-4 hafta içinde geçer. Son dönemlerde, ölüm oranı %3-6 arasında değişmekte olup, bu oran genellikle küçük çocuklar ve bağışıklık sistemi baskılanmış bireyler arasında daha yüksektir.
Maymun Çiçeği Nasıl Teşhis Edilir?
Maymun Çiçeği teşhisi, pozitif test sonucu olan bireylerde PCR testi ile doğrulanmaktadır. Ayrıca, bazı vakalarda genomik dizileme yöntemleri de kullanılmaktadır.
Maymun Çiçeği Nasıl Tedavi Edilir?
Şu anda Maymun Çiçeği virüsüne karşı özel bir ilaç bulunmamaktadır. Ancak, antiviral ilaçlar olan cidofovir, brincidofovir ve tecovirimat gibi tedavi yöntemleri kullanılabilmektedir. Çiçek hastalığı için geliştirilen aşılar ve ilaçlar, Maymun Çiçeği hastalığına karşı da etkili olabilmektedir. Ancak, COVID-19’da olduğu gibi, aşıların adil dağıtımı ve küresel anlamda erişim önemli bir zorluk teşkil etmektedir.
İlk yorum yapan olun