Ölümden Sonra Yaşamı Sembolize Eden Olmek Anıtı Geri Döndü

Ölümden Sonra Yaşamın Kapılarını Açan Olmek Anıtı Geri Döndü

Ölümden sonraki yaşamı simgeleyen tarihi bir Olmek anıtı, inşa edilmesinin üzerinden neredeyse 3.000 yıl geçtikten sonra, eski görkemine kavuşacak şekilde restore edilerek, evine geri yerleştirildi. Etkileyici Portal al Inframundo (Ölüler Diyarına Açılan Geçit) anıtının 1960’lı yıllarda yağmalandığı düşünülüyor. Uzun yıllar süren araştırmaların ardından, bu anıt Orta Meksika’daki Chalcatzingo’ya geri getirildi.

Morelos eyaletinde bulunan Chalcatzingo, devasa heykel anıtlarıyla ünlü olan önemli bir Olmek bölgesidir. Bu anıtlar arasında, manevi diyarın eşiğini temsil eden bir açıklık oluşturan ve efsanevi bir kedi figürünün açık çenesini tasvir eden Yeraltı Dünyasına Açılan Geçit de yer alıyordu. Anıtın M.Ö. 800 ile 400 yılları arasında, Klasik Öncesi dönemde ortaya çıktığı tahmin ediliyor. Ancak ne yazık ki, bu anıtsal sanat eseri 20. yüzyılın ortalarında keşfedildikten kısa bir süre sonra yağmalandı.

Yağmacılar, bu anıtı taşımak için boyutunu ve ağırlığını önemli ölçüde azaltmak zorunda kaldılar ve ana cepheye zarar vermeden büyük bir kısmını parçaladılar. Daha sonra eseri yasa dışı bir şekilde sınırdan ABD’ye kaçırarak, burada yasadışı antik eser ticaret ağı üzerinden yolculuğuna devam ettiler. Heykel, 1968 yılında New York’taki bir müzede “Dünyanın Canavarı” adı altında sergilendi.

Arkeolog David Grove, anıtla ilk kez burada karşılaştı ve bu karşılaşmada anıtın Olmek izlerini hemen fark etti. Grove, anıtı Chalcatzingo’daki diğer devasa gravürlerle ilişkilendirdi. Anıttaki büyük kedinin gözleri, Olmec haçı şeklini alırken, yaratığın ağzının köşeleri, Chalcatzingo’daki diğer anıtlarda da görülen bromeliad çiçekleriyle süslenmişti.

Ancak anıt, karaborsada dolaşmaya devam ederken, kökeninin izini sürmek giderek zorlaştı. Bu yüzyılın başlarında, Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü’nden (INAH) Mario Córdova Tello, bu konuyu incelemeye başladı. Córdova Tello, anıtın Grove tarafından yazılmış eski bir açıklamasıyla karşılaştıktan sonra, eserin müzeden müzeye hareketlerini takip etmeye başladı ve nihayetinde Chalcatzingo’daki evinden yasa dışı şekilde alındığını kanıtlayan yeterli bulguları topladı.

Yeraltı Dünyasına Açılan Geçit, en sonunda 19 Mayıs 2023 tarihinde Meksika’ya geri gönderildi. O tarihten bu yana, uzmanlar bu antik anıtı titizlikle restore ederek, onu daha taşınabilir bir boyuta küçültmeye çalışan kaçakçıların neden olduğu hasarları onarmak için çalıştılar. Araştırmacılar, anıtın orijinal olarak oluşturulduğu malzemelerin aynısını kullanarak, yağmacıların bıraktığı kusurları doldurarak, kalıntıyı 1,8 x 1,5 metrelik orijinal boyutuna kavuşturdular.